Trong dân gian, trinh nữ hoàng cung (TNHC) được sử dụng chữa nhiều loại bệnh trong đó có các khối u lành tính cũng như ác tính (ung thư). Nhưng tất cả các phương pháp điều trị đều ở góc độ mơ hồ, chung chung chưa có nghiên cứu khoa học chuyên sâu. Và đặc biệt hiện nay trên một số phương tiện thông tin truyền thông có quảng cáo về loài dược liệu TNHC này nhưng tất cả khi hỏi về nguồn gốc, chất lượng cũng như quy trình sản xuất, bào chế thì hầu hết người bệnh đều không biết. Như để chứng minh vấn đề này, sau hơn 15 năm nghiên cứu cho đến nay công trình khoa học của TS Nguyễn Thị Ngọc Trâm cùng các cộng sự đã đạt nhiều kết quả đáng nể và khâm phục. Kết quả đó, Crila đã được Bộ Y tế đưa vào danh mục thuốc Y học cổ truyền chủ yếu sử dụng tại các cơ sở khám chữa bệnh trong cả nước (Thông tư 12/2010/TT-BYT) và một số nước khác trên thế giới.
Hiện nay, việc sản xuất các loại thuốc từ dược liệu mới chỉ quản lý được đầu ra là chủ yếu nhưng quan trọng để đảm bảo chất lượng của sản phẩm đầu ra chính là nguồn dược liệu đầu vào, nhưng thực tế hiện nay chưa kiểm soát được chất lượng. Vì vậy chất lượng của sản phẩm thuốc từ dược liệu chưa cao, có thể kể ra một vài loại dược liệu có nhiều cây tương tự giống nhau như: cây Trinh nữ hoàng cung ở Việt Nam có nhiều cây náng có hình thái thực vật giống cây TNHC nhưng chỉ khác nhau về gen (ADN), nên việc chọn đúng cây TNHC có hàm lượng hoạt chất sinh học để làm thuốc là một vấn đề lớn. Hiện nay trên thị trường nhiều người bệnh nhầm lẫn và nhà sản xuất cũng có thể nhầm lẫn cây TNHC với cây náng trắng, nếu thu mua dược liệu trôi nổi trên thị trường điều đó dẫn đến sản phẩm tạo ra từ dược liệu không đúng ảnh hưởng đến người tiêu dùng. Ngoài ra còn có cây Diệp hạ châu (có tên là cây chó đẻ răng cưa) chữa bệnh gan, người bệnh thường nhầm lẫn cây này với cây chó đẻ cho nên các sản phẩm được tạo ra từ cây Diệp hạ châu cũng cần kiểm soát chặt chẽ như cây TNHC, nếu không sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh. Hàng loạt các sản phẩm thực phẩm chức năng được sản xuất từ cây TNHC và các loại cây khác cần được kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo an toàn cho người bệnh. Bên cạnh đó, quy trình chế biến dược liệu chưa được tiêu chuẩn hóa và chưa được kiểm soát từng khâu trong sản xuất, dẫn đến tình trạng chất lượng không ổn định. Điều kiện trang thiết bị sản xuất ở nhiều cơ sở, đặc biệt các cơ sở tư nhân còn thủ công, dễ bị nhiễm khuẩn. Nhiều nơi nhân lực còn thiếu, chưa được đào tạo về kỹ thuật nuôi trồng dược liệu. Một số cơ sở sản xuất không kiểm tra nguyên liệu đầu vào nên sản phẩm sản xuất từ dược liệu chất lượng còn thấp và các bài thuốc cổ phương khi chuyển sang dạng bào chế hiện đại không đạt hàm lượng hoạt chất sinh học nên ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị.
Đặc điểm khác nhau của trinh nữ hoàng cung và trinh nữ Crila
Để tạo ra viên thuốc an toàn, Công ty Thiên Dược đã chọn vùng trồng dược liệu Trinh nữ hoàng cung có diện tích 20 ha tại Long Thành – Đồng Nai được hình thành từ năm 1994 để nuôi trồng, chăm sóc, thu hái và bảo quản theo tiêu chí GACP – WHO. Do đó dược liệu Trinh nữ hoàng cung đạt hàm lượng hoạt chất sinh học cao và ổn định. Từ năm 1990, chúng tôi đã tiến hành chọn giống cây Trinh nữ hoàng cung do TS. Nguyễn Thị Ngọc Trâm phát hiện và thu thập dựa trên cơ sở nghiên cứu đặc tính di truyền riêng biệt (ADN), đặc điểm hình thái thực vật và thành phần hóa học của cây Trinh nữ hoàng cung. Cây Trinh nữ hoàng cung làm nguyên liệu sản xuất thuốc Crila, Crila Forte, TPCN Crilin và Trà Trinh nữ hoàng cung đã được TS. Nguyễn Thị Ngọc Trâm và GS. TSKH Trần Công Khánh công bố trên Tạp chí sinh học số 2, tập 34, tháng 6 năm 2012, là một thứ mới của loài Trinh nữ hoàng cung có ở Việt Nam với tên khoa học – “Trinh nữ crila” (Crinum latifolium L. var.crilae Tram & Khanh), họ Náng (Amaryllidaceae). Sau khi chọn đúng giống cây Trinh nữ hoàng cung có hoạt tính sinh học ngăn ngừa sự phát triển của tế bào khối u và kích thích hệ miễn dịch để làm nguyên liệu sản xuất thuốc.
Trao đổi với chúng tôi tại sao chọn vùng trồng Long Thành – Đồng Nai bà Trâm cho biết: Chúng tôi đã chọn đất Long Thành – Đồng Nai để phát triển dược liệu Trinh nữ hoàng cung, bởi vì chính nơi đây TS. Trâm đã tìm được cây Trinh nữ hoàng cung có hoạt tính sinh học chữa trị bệnh ung bướu nên vùng đất này có thành phần của đất và khí hậu thích hợp với sự phát triển của cây. Vùng đất Long Thành – Đồng Nai được chọn để trồng dược liệu Trinh nữ hoàng cung, cách xa đường giao thông lớn 1km và khu dân cư đông người, không gần các nhà máy, xí nghiệp, bệnh viện, khu nghĩa trang để tránh bị ô nhiễm. Cây Trinh nữ hoàng cung được nuôi trồng, chăm sóc với nước tưới cho cây đạt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước ăn uống QCVN 01: 2009/BYT do Bộ Y tế ban hành. Phân bón là phân bò ăn cỏ tự nhiên đã được xử lý đạt tiêu chuẩn phân bón cho dược liệu. Ngoài ra để diệt sâu, bệnh chúng tôi thường bắt sâu bằng tay hoặc dùng sản phẩm pheromon là một chất do GS. TSKH Nguyễn Công Hào thuộc Viện Khoa học công nghệ Việt Nam sản xuất và cung cấp cho công ty chúng tôi. Chất này có mùi thơm giống mùi thơm của chất được chiết xuất từ sâu cái, do đó sử dụng làm mồi nhử đặt vào bẫy để bắt sâu đực ngăn chặn sâu cái thụ tinh đẻ trứng, sinh sản sâu con. Việc làm cỏ được sử dụng một loại máy do Công ty chúng tôi tự thiết kế. Dược liệu Trinh nữ hoàng cung được thu hái khi hàm lượng hoạt chất sinh học alcaloid trong lá đạt cao nhất và được rửa sạch với nước đạt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước ăn uống. Để đảm bảo không làm các hoạt chất bị phân hủy trong dược liệu do nhiệt độ cao. Chúng tôi đã xây dựng quy trình phơi sấy với nhiệt độ thích hợp. Căn cứ vào kết quả thẩm định của các chuyên gia Bộ Y tế, ngày 20/05/2011 Cục Quản lý dược – Bộ Y tế đã công nhận vùng trồng dược liệu Trinh nữ hoàng cung tại Long Thành – Đồng Nai của Công ty TNHH Thiên Dược đạt tiêu chuẩn “Thực hành tốt trồng trọt và thu hái cây thuốc” theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (GACP-WHO). Hiện nay vùng trồng dược liệu Trinh nữ hoàng cung của Công ty chúng tôi là vùng trồng dược liệu đầu tiên ở Việt Nam đạt GACP-WHO.
Thưa Bà trên thị trường hiện nay có rất nhiều sản phẩm từ TNHC của rất nhiều nhà sản xuất, vậy sản phẩm của Thiên Dược có gì khác để người bệnh quyết định lựa chọn?
Hiện nay trên thị trường có rất nhiều sản phẩm thực phẩm chức năng được sản xuất từ cây náng mà nhân dân đều gọi là cây Trinh nữ hoàng cung. Công ty Thiên Dược hiện đang sản xuất 4 sản phẩm: thuốc Crila, Crila Forte, thực phẩm chức năng viên nang Crilin và Trà túi lọc Trinh nữ hoàng cung. Sản phẩm Crila của Công ty Thiên Dược là thuốc điều trị bệnh phì đại lành tính tuyến tiền liệt và u xơ tử cung đã được Bộ Y tế cấp phép lưu hành toàn quốc từ năm 2005 cho đến nay. Crila đã được nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng theo quy chế 371 của Bộ Y Tế tại 5 Bệnh viện: Viện lão khoa Trung ương, Bệnh Viện Phụ Sản Trung ương, Bệnh viện YHCT Trung ương, Bệnh viện YHCT TP.HCM, Bệnh viện Từ Dũ. Kết quả nghiên cứu lâm sàng cho thấy hiệu quả điều trị của Crila đạt 89,18% đối với phì đại lành tính tuyến tiền liệt và đối với u xơ tử cung đạt 79,5%. Để tạo sự thuận tiện hơn cho người bệnh, năm 2012, Thiên Dược đã cho ra đời sản phẩm thuốc Crila Forte với hàm lượng cao hơn và được đóng vỉ. Với thuốc Crila Forte, người bệnh chỉ cần uống 4 đến 5 viên một ngày.
Sản phẩm Crila, Crila Forte, Crilin và Trà Trinh nữ hoàng cung của Công ty Thiên Dược ra đời từ cụm công trình nghiên cứu về cây Trinh nữ hoàng cung đã được nhận giải thưởng Nhà nước về khoa học công nghệ năm 2010. Cây Trinh nữ hoàng cung có tên khoa học Crinum latifolium L. var. crilae Tram & Khanh đã được TS. Trâm nghiên cứu từ năm 1990 về thực vật học và chọn giống dựa trên cơ sở nghiên cứu đặc tính di truyền riêng biệt (ADN) của cây Trinh nữ hoàng cung có ở Việt Nam, nhân giống bằng phương pháp nhân giống tự nhiên và nuôi trồng, thu hái theo tiêu chuẩn GACP – WHO, nghiên cứu chiết xuất, tác dụng sinh học, bào chế và đánh giá hiệu quả của thuốc Crila thông qua nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng. Sản phẩm Crilin được bào chế từ các flavonoid được chiết xuất từ hoa và các alcaloid từ lá cây Trinh nữ hoàng cung là kết quả của Nhiệm vụ hợp tác quốc tế về khoa học và công nghệ theo Nghị định thư giữa Việt Nam và Bungari. Nguyên liệu dược liệu sản xuất các sản phẩm của Công ty Thiên Dược được nuôi trồng chăm sóc đạt tiêu chuẩn GACP – WHO (thực hành tốt trồng trọt và thu hái cây thuốc). Các sản phẩm thuốc Crila, Crila Forte viên nang Crilin và Trà trinh nữ hoàng cung được sản xuất từ nhà máy của Công ty TNHH Thiên Dược đã được Cục Quản Lý Dược – Bộ Y Tế cấp giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn GMP-WHO (Thực hành tốt sản xuất thuốc), GLP (Thực hành tốt phòng kiểm nghiệm thuốc), GSP (Thực hành tốt bảo quản thuốc. Do đó sản phẩm của Công ty Thiên Dược có sự khác biệt so với các sản phẩm thực phẩm chức năng của các công ty khác đang có trên thị trường.