Tháng 10 năm 2010 kênh truyền hình Healing Quest nổi tiếng của Mỹ đã đến Việt Nam để xây dựng chương trình truyền hình về TS.DS Nguyễn Thị Ngọc Trâm và công trình nghiên cứu về sản phẩm CRILA- Trinh nữ hoàng cung (TNHC) của bà. Healing Quest là kênh truyền hình chuyên về sức khoẻ phát sóng tại 145 quốc gia trên thế giới. Ngày 8/11/2010 phóng sự về TS Trâm đã được phát sóng lần đầu trên đài PBS trên khắp nước Mỹ, Anh Canada, Australia, New Zealand và Nam Phi…đã gây chú ý đối với giới khoa học và khán giả trên khắp thế giới. Lần đầu tiên, một chế phẩm có nguồn gốc thảo dược từ Việt Nam được thị trường Mỹ chấp nhận và đánh giá cao. Đây quả là một sự kiện đáng nhớ với ngành y học nước nhà, nhân dịp này chúng tôi đã có cuộc trao đổi với TS.DS Nguyễn Thị Ngọc Trâm – người đã khai sinh viên nang CRILA- TNHC để tìm hiểu thêm về sự kiện đáng nhớ này.
PV: Gắn bó với cây TNHC từ những năm 1990 đến nay, có lẽ bà là người đã theo đuổi nghiên cứu cây thuốc này lâu nhất, tuy nhiên trong thời gian đầu có phải có một số nhà khoa học vẫn chưa hoàn toàn tin tưởng cây trinh nữ hoàng cung có khả năng điều trị bệnh u xơ tử cung và u phì đại lành tính tuyến tiền liệt?
TS. Trâm: Cây TNHC đã được nhân dân ta sử dụng từ lâu để chữa các bệnh khối u, trong đó có u xơ tuyến tiền liệt và u xơ tử cung, u vú… nhưng cũng chỉ dựa vào kinh nghiệm dân gian sử dụng lá cây TNHC sắc để uống, một ngày 3 lá, uống 7 ngày, nghỉ 7 ngày, một đợt điều trị là 21 ngày. Sau đó có thể tiếp tục dùng một vài đợt nếu thấy bệnh chưa thuyên giảm. Từ kinh nghiệm dân gian tôi và các cộng sự trong và ngoài nước đã đi sâu nghiên cứu về cây TNHC (tên khoa học Crinum latifolium L.) hy vọng sẽ tạo ra được một viên thuốc điều trị bệnh phì đại lành tính tuyến tiền liệt và u xơ tử cung có hiệu quả điều trị cao và có giá thành hợp lý để có thuốc phục vụ sức khỏe nhân dân. Cũng từ suy nghĩ đó, tôi và các cộng sự quyết tâm vượt bao khó khăn để tạo ra được viên Crila là viên thuốc đầu tiên điều trị được u xơ tử cung và u phì đại lành tính tuyến tiền liệt được sản xuất từ dược thảo Việt Nam. Tuy nhiên trong thời gian đầu tiên kết quả nghiên cứu đã được thực hiện tại Viện hàn lâm khoa học Bungaria, trường Đại học tổng hợp Insbruck – Áo. Nhưng khi qua hội đồng khoa học trong nước không khỏi có những nhà khoa học vẫn còn hoài nghi khả năng chữa trị u xơ tử cung và cũng có nhà khoa học đã từng nói “Nếu viên thuốc này chữa được u xơ tử cung thì nó là thuốc tiên”.
Gần 20 năm ròng nghiên cứu, mặc dù phải đối mặt với bao khó khăn chồng chất, nhưng điều tôi cảm thấy trở ngại nhất đó chính là sự hoài nghi của giới y học nước nhà. Nhưng cũng chính vì điều đó mà tôi và các cộng sự trong và ngoài nước đã quyết tâm chứng minh hiệu quả điều trị của Crila là có cơ sở khoa học xác đáng và chính kết quả thử nghiệm lâm sàng theo quy chế 371 của Bộ y tế qua ba giai đoạn, đã chứng minh hiệu quả điều trị của Crila đối với bệnh u xơ tử cung đạt 79,5% và u phì đại lành tính tuyến tiền liệt đạt 89,18%. Hiệu quả điều trị của Crila thông qua nghiên cứu lâm sàng tại các bệnh viện: Viện lão khoa TW, Bệnh viện y học cổ truyền TW, Bệnh viện phụ sản TW, Bệnh viện Từ Dũ… đã xóa dần hoài nghi của một số nhà khoa học về hiệu quả điều trị của Crila.
PV: Để có CRILA đến được với người bệnh như hôm nay chắc hẳn CRILA đã phải trải qua nhiều đợt sát hạch gắt gao?
TS Trâm: Sản phẩm Crila được ra đời từ những công trình nghiên cứu khoa học trong và ngoài nước cùng với những dự án sản xuất thử nghiệm cấp bộ, cấp nhà nước. Ngoài ra còn có những đóng góp to lớn của các nhà khoa học trong ngành y và các bác sĩ giàu kinh nghiệm như GS. Trần Đức Thọ, GS. Đào Văn Phan, PGS. Vương Tiến Hòa, GS. Nguyễn Đức Vy, GS. Trần Quán Anh… Cho đến khi viên Crila được Bộ Y tế cho phép lưu hành toàn quốc từ năm 2005 với chỉ định điều trị u phì đại lành tính tuyến tiền liệt, năm 2007 với chỉ định điều trị u xơ tử cung. Viên Crila đã phải 16 lần qua các hội đồng khoa học của những công trình nghiên cứu về thực vật học, hóa học, chiết xuất, bào chế, nghiên cứu độc tính dược lý, nghiên cứu lâm sàng…
PV: Các thuốc đặc trị bệnh u bướu từ trước tới nay đa phần phải nhập ngoại, với giá thành rất cao mà không phải bệnh nhân nào cũng có điều kiện chữa trị, liệu rằng “hàng nội” CRILA có đáp ứng được nhu cầu của bệnh nhân?
TS Trâm: Hiện nay, toàn bộ các kết quả nghiên cứu của tôi đã được chuyển giao cho công ty TNHH Thiên Dược sản xuất đại trà trên quy mô lớn, nhằm đáp ứng nhu cầu của đông đảo người bệnh. Nhà máy của công ty TNHH Thiên Dược đặt tại lô F3, đường N5, KCN Nam Tân Uyên, huyện Tân Uyên, tỉnh Bình Dương, trên diện tích 1ha, nhà máy đã được Cục quản lý dược bộ y tế cấp giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn GMP-WHO (Thực hành tốt sản xuất thuốc). Crila không những có hiệu quả điều trị cao mà còn có giá thành hợp lý. Tổng chi phí của một đợt điều trị chỉ bằng 1/5 so với thuốc ngoại nhập. Viên nang CRILA là một trong ba sản phẩm thuốc quốc gia được Bộ Y tế chọn để được nhà nước đầu tư nghiên cứu và phát triển phục vụ sức khỏe nhân dân và xuất khẩu.
PV: Để một sản phẩm được sản xuất từ dược liệu Việt Nam được thâm nhập thị trường Mỹ quả là không dễ dàng. Phải chăng lần đầu tiên một sản phẩm Việt Nam có mặt tại Mỹ đã thúc đẩy kênh truyền hình Healing Quest cất công sang tận Việt Nam làm hẳn một chương trình riêng về CRILA – TNHC?
Với bất kỳ một sản phẩm nào, để được thị trường Mỹ chấp nhận thì phải đáp ứng được các tiêu chuẩn khắt khe nhất từ khâu nguyên liệu (đầu vào), quy trình sản xuất (môi trường, trang thiết bị) đến thành phẩm (độ an toàn, hiệu quả). Ngay từ khâu xây dựng vùng nguyên liệu, chúng tôi đã xác định rõ yếu tố quan trọng nhất là lá cây TNHC phải đảm bảo hàm lượng hoạt chất sinh học điều trị bệnh khối u. Công ty chúng tôi đã nghiên cứu trồng, chăm sóc cây TNHC theo tiêu chuẩn GAP-WHO (Good Agricultural Practice) ổn định về hoạt tính sinh học. Hiện nay, chúng tôi có ba trại trồng cây TNHC tại: Bình Dương, Đồng Nai và Phú Yên với tổng diện tích 27ha. Khu vực trồng cây TNHC đã được chúng tôi trực tiếp kiểm tra, nghiên cứu các điều kiện về nhổ nhưỡng, nguồn nước cũng như điều kiện về khí hậu… Khu vực trồng là khu vực đã được dành riêng cho việc canh tác hữu cơ, hoàn toàn không sử dụng thuốc trừ sâu và phân bón hoá học.
Nhà máy của công ty TNHH Thiên Dược cũng đã được Cục quản lý dược bộ y tế cấp giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn GMP (Thực hành tốt sản xuất thuốc), GLP (Thực hành tốt phòng kiểm nghiệm thuốc), GSP (Thực hành tốt bảo quản thuốc). Viên Crila được sản xuất từ nguồn nguyên liệu TNHC sạch đạt hàm lượng hoạt chất sinh học cao. Do đó, đạt hiệu quả điều trị cao, không có tác dụng phụ nên được thị trường Mỹ và các thị trường khác trên thế giới ưa chuộng.
PV: Được biết, đề tài nghiên cứu khoa học thuốc hỗ trợ điều trị ung thư từ các phân đoạn Alcaloid và Flavonoid được chiết xuất từ cây TNHC do bà làm chủ nhiệm đã đạt được kết quả rất khả quan, bà có thể cho biết cụ thể hơn.
TS Trâm: Đề tài “Hợp tác nghiên cứu khả năng kích thích miễn dịch chống ung thư của các phân đoạn Alcaloid và Flavonoid chiết xuất từ cây TNHC để sử dụng làm nguyên liệu sản xuất thuốc hỗ trợ điều trị ung thư” do tôi làm chủ nhiệm đề tài là một trong 46 nhiệm vụ hợp tác quốc tế về khoa học công nghệ theo nghị định thư giữa Việt Nam và Bungaria của chính phủ bắt đầu từ năm 2007. Sau hai năm chúng tôi đã thực hiện và hoàn thành tốt nhiệm vụ. Đối chiếu với đề cương đã được Bộ Khoa học và Công nghệ phê duyệt. Chúng tôi đã hoàn thành hai mục tiêu sau: Chiết xuất các phân đoạn alcaloid và flavonoid từ lá cây TNHC. Đánh giá được khả năng kích thích miễn dịch chống ung thư của các phân đoạn alcaloid (C1, C2, C3) và Flavonoid (H1).
Kết quả nghiên cứu đã chứng minh được các phân đoạn alcaloid và flavonoid được chiết xuất từ lá cây TNHC Việt Nam có thể được sử dụng làm nguyên liệu sản xuất thuốc hỗ trợ điều trị bệnh ung thư phổi, ung thư gan và một số bệnh ung thư khác. Để có được một viên thuốc mới hỗ trợ điều trị ung thư được sản xuất từ dược thảo Việt Nam – cây thuốc quý Trinh nữ hoàng cung, chúng tôi còn phải trải qua một giai đoạn quan trọng đó là thử nghiệm lâm sàng trên bệnh nhân theo quy định của Bộ y tế .
Trần Thắng